جاذبه هاي گردشگري ايران- په هگمتانه که شهري زيرزميني را در خود جاي داده است، در قسمت شمالي و در بافت قديمي شهر همدان در انتهاي خيابان اکباتان قرار دارد. اين تپه باستاني 3 هزار سال قدمت دارد و با مساحت حدود 30 هکتار، وسيع‌ترين تپه باستاني ايران است (با در نظر گرفتن بخش‌هايي که جزو محدوده تپه باستاني بوده اما اکنون ساختمان‌هاي مسکوني بر روي آن ساخته شده، مساحت آن به بيش از 40 هکتار نيز مي‌رسد). اين محوطه باستاني با توجه به اشاره‌هاي تاريخي و برداشت‌هاي اوليه باستان‌شناسان و پژوهشگران، دربرگيرنده آثاري از دوره‌هاي تاريخي مختلف به ويژه ماد، هخامنشي و اشکاني مي‌باشد.
اين تپه در طول يک صد سال اخير بارها مورد حفاري باستان‌شناسان داخلي و خارجي قرار گرفته است. پيشينه حفاري‌هاي علمي اين تپه به سال 1913 ميلادي برمي‌گردد که هيئتي فرانسوي از طرف موزه لوور پاريس به سرپرستي شارل فوسي، کاوش‌هايي در تپه هگمتانه انجام داد اما نتايج اين کاوش‌ها هيچ‌گاه منتشر نشد. در طي 10 فصل حفاري انجام شده از سال 1362 تا 1378 خورشيدي که حدود 14 هزار مترمربع از اين تپه مورد کاوش قرار گرفت، يکي از کهن‌ترين دوره‌هاي تمدن بشري نمايان شده است. همچنين يک حصار طولاني به ارتفاع 9 متر و دو برج عظيم و کم‌نظير در درون آن کشف شده است. در کاوش‌هاي علمي که در طول اين سال‌ها به سرپرستي آقاي دکتر محمدرحيم صراف به انجام رسيد، يک شهر بزرگ از نوع شهرهاي شطرنجي در داخل تپه هگمتانه شناسايي شد. ساخت و سازهاي اين شهر باستاني عبارت است از معابري به فاصله‌هاي مساوي و موازي يکديگر که در حدّفاصل آن‌ها، واحدهاي ساختماني کاملاً مشابه و قرينه يکديگر احداث شده است. اين مجموعه کم‌نظير علاوه بر تأسيسات آبرساني، داراي حصاري خشتي به قطر حدود 10 متر است که در فواصل معين داراي برج‌هايي عظيم است. سازه اصلي شهر باستاني از خشت خام و در بخش‌هايي، از آجر تشکيل يافته است.