همزمان با تفکر گسترش صنعت گردشگري در کشور، در بسياري از موارد شاهد هستيم که مسئولان گردشگري، ايران را در زمره پنج کشور اول از لحاظ جاذبه هاي طبيعي و جزو ده کشور اول از نگاه جاذبه هاي فرهنگي قلمداد مي کنند.

در اين نوشتار به تعريف جاذبه گردشگري مي پردازيم تا موضوع براي خوانندگان روشن شود.

با اين که ارائه تعريف دقيق و جامع از جاذبه گردشگري کار بسيار ساده اي نيست، اما مي توان به گونه هاي زير آن را تعريف کرد:

?) مشخصه خاص و ويژه مکاني معين، از لحاظ ظاهري و فرهنگي، که بازديد کنندگان و جهانگردان با ديدن آن نيازهاي تفريحي مورد نظر خود را از جهات مختلف تامين کنند. مشخصه ها شامل ويژگي هاي آب و هوايي ، فرهنگي، گل و گياه، چشم اندازها و يا ويژگي هاي منحصر به فرد مکاني، همچون تالارهاي اجراي برنامه، موزه يا يک آبشار و... مي شوند.

?) ويژگي ها يا مشخصه هاي مثبت و مطلوب مکاني يا منطقه اي، براي يک يا مجموعه اي از فعاليت هايي که مورد نظر مشتري يا بازار دريافت کننده هستند؛ شامل ويژگي هاي آب و هوايي، چشم اندازها، فعاليت هاي خاص و فرهنگي بومي و....

به طور کلي، دو گروه جاذبه وجود دارند: جاذبه هايي که توسط بشر به وجود آمده اند و جاذبه هايي که طبيعت در اختيار ما قرار داده است. بهتر است ما از اين جاذبه ها، به عنوان منابع (در اين جا منابع گردشگري) ياد کنيم. اما اگر قرار است اين منابع به عنوان جاذبه هاي گردشگري يا همان tourist attraction مطرح شوند، بايستي تمام معيارهاي مشخص و ضروري را دارا باشند.

توجه به اين نکته بسيار حائز اهميت است که بخش عمده گردشگري به تجارت آن مربوط مي شود و اصولا به همين خاطر از آن به عنوان صنعت ياد مي شود. بنابراين جاذبه هاي گردشگري علاوه بر به وجود آوردن يک تجربه واقعي گردشگري براي گردشگر، بايد بتوانند فعاليت هايي را هم براي مؤسسات تجاري فراهم کنند.جاذبه هاي گردشگري مي بايستي مجوز ها و مصوبه هاي مربوطه جهت عملکرد مناسب را داشته باشند. در واقع امنيت، سلامت و تسهيلات آن مورد تاييد باشد.

جاذبه هاي گردشگري بايد در فهرست سازمان متولي امر داراي شماره ثبت و محلي مشخص باشند. مي بايستي در روزهاي کاري، تعطيلات آخر هفته و همچنين تعطيلات عمومي و رسمي باز باشند يا اگر در همه روزها يا ساعات باز نيستند، به صورت مشخص و واضح زمان هاي باز بودن آنها در بروشور ها و تمام رسانه هاي تبليغاتي (تبليغات آگهي ها)، شبکه هاي اينترنتي و غيره عنوان شده باشد.جاذبه هاي گردشگري بايد توسط بروشور ها، لوح هاي فشرده و... معرفي شوند و در اختيار بازديدکنندگان قرار گيرند.

در مسير نقشه، بناها يا جاذبه هاي طبيعي بايد به طور مشخص علامت زده شوند تا به سهولت شناسايي شوند و مي بايستي همواره پاکيزه و آماده ارائه خدمات در هر زمان و ساعتي باشند، همچنين بايد داراي تسهيلات قابل دسترسي بهداشتي باشند.جاذبه هاي گردشگري بايد داراي فضاي مناسب و کافي براي پذيرايي از بازديدکنندگان باشند و همواره آمار تعداد بازديد کنندگان را در دست داشته باشند.

حال، اين سؤالات مطرح مي شوند که چند مکان گردشگري را در ايران مي شناسيم که درآمد قابل توجهي براي خود دارند تا جايي که حداقل بتوانند از پس هزينه هاي نگهداري و به فرض حقوق کارکنان برآيند؟

به چند بنا يا سايت تاريخي مي توان اطمينان کرد که در روزهايي که انتظار داريم باز باشند و با در بسته برخورد نکنيم؟ چند سايت فرهنگي يا طبيعي در ايران به خوبي و در حد استانداردها نگهداري مي شوند؟ تسهيلات پذيرايي، سرويس هاي بهداشتي، مسيرهاي دسترسي در چند مکان گردشگري قابل توجه و مورد اعتماد هستند؟

بنابراين مي توان گفت که ما در ايران، منابع گردشگري بسياري داريم ولي جاذبه کم داريم.